వ్యవస్థను కూల్చివేసేందుకు ప్రయత్నించవద్దు: ఓట్‌ క్రాస్ చెక్ కేసులో సుప్రీంకోర్టు
వీవీప్యాట్ విధానంలో రూపొందించిన పేపర్ స్లిప్‌లతో ఎలక్ట్రానిక్ ఓటింగ్ మెషీన్ (ఈవీఎం)లో పోలైన ఓట్లను క్రాస్ వెరిఫికేషన్ చేయాలంటూ దాఖలైన పిటిషన్లపై విచారణ జరిపిన సుప్రీంకోర్టు సీక్రెట్ బ్యాలెట్ ఓటింగ్ విధానంలోని సమస్యలను ఈరోజు ఎత్తిచూపింది. ” 60 ఏళ్ల వయస్సులో ఉన్నాం. బ్యాలెట్ పేపర్లు ఉన్నప్పుడు ఏం జరిగిందో మాకు తెలుసు, మీరు కూడా ఉండవచ్చు, కానీ మేము మర్చిపోలేదు,” అని జస్టిస్ సంజీవ్ ఖన్నా, పిటిషనర్లలో ఒకరైన, అసోసియేషన్ ఫర్ డెమోక్రటిక్ రిఫార్మ్స్ తరఫు న్యాయవాది ప్రశాంత్ భూషణ్‌తో అన్నారు. EVMల ద్వారా ఓటింగ్‌ని ఎంచుకున్న చాలా యూరోపియన్ దేశాలు పేపర్ బ్యాలెట్‌లకు ఎలా తిరిగి వచ్చాయో న్యాయవాది ప్రశాంత్ భూషణ్ వాదించారు. “మనం తిరిగి పేపర్ బ్యాలెట్‌లకు వెళ్లవచ్చు. చేతిలో ఉన్న ఓటర్లకు VVPAT స్లిప్ ఇవ్వడం మరొ ప్రత్యామ్నాయం. లేకపోతే, స్లిప్‌ను ఓటరుకు ఇచ్చి బ్యాలెట్ బాక్స్‌లో వేయవచ్చు. అప్పుడు VVPAT డిజైన్ మార్చాలి, అది పారదర్శకంగా గాజుతో తయారు చేసి ఉండాలి, కానీ ప్రస్తుతం వినియోగిస్తున్నది పారదర్శకంగా లేదు. ఆన్ చేసినప్పుడు లైట్ కొన్ని సెకన్లు మాత్రమే కనిపిస్తుందని చెప్పాడు.
ప్రశాంత్ భూషణ్ జర్మనీ ఉదాహరణను చెప్పగా, జస్టిస్ దీపాంకర్ దత్తా జర్మనీ జనాభా ఎంత అని అడిగారు. భారతదేశంలో 50-60 కోట్ల మంది ఓటర్లు ఉన్నారని, కానీ జర్మనీలో కేవలం 6 కోట్ల మంది మాత్రమేనని ప్రశాంత్ భూషణ్ బదులిచ్చారు. దేశంలో “నమోదైన మొత్తం ఓటర్ల సంఖ్య తొంభై ఏడు కోట్లు. బ్యాలెట్ పేపర్లు ఉన్నప్పుడు ఏమి జరిగిందో మనందరికీ తెలుసు” అని జస్టిస్ ఖన్నా అన్నారు. పిటిషనర్లలో ఒకరి తరఫు న్యాయవాది సంజయ్ హెగ్డే ఈవీఎంలపై పోలైన ఓట్లను వీవీప్యాట్ స్లిప్‌లతో లెక్కించాలని కోరగా, జస్టిస్ ఖన్నా “అవును, 60 కోట్ల వీవీప్యాట్ స్లిప్పులను లెక్కించాలి. సరియైనదా?” అని ప్రశ్నించారు. మానవ జోక్యం “సమస్యలకు దారి తీస్తుంది. మానవ బలహీనత ఉండవచ్చు, ఇందులో పక్షపాతాలూ ఉంటాయి” అని న్యాయమూర్తి అన్నారు. “సాధారణంగా మానవ ప్రమేయం లేకుండా యంత్రం మీకు కచ్చితమైన ఫలితాలను అందిస్తుంది. అవును, మానవ జోక్యం ఉన్నప్పుడు లేదా సాఫ్ట్‌వేర్ లేదా మెషీన్ చుట్టూ ఉన్నప్పుడు అనధికార మార్పులు చేసినప్పుడు సమస్య తలెత్తుతుంది. ఈ పరిస్థితిని నివారించడానికి మీకు ఏదైనా సూచన ఉంటే, అప్పుడు మీరు అది చెప్పగలరు ” అని న్యాయమూర్తి చెప్పారు.
అనంతరం ప్రశాంత్ భూషణ్ ఈవీఎంలు ట్యాంపరింగ్‌కు గురయ్యే అవకాశంపై పరిశోధన పత్రాన్ని చదివి వినిపించారు. “అసెంబ్లీకి 200 మెషిన్లు ఉన్నప్పుడు వారు 5 VVPAT యంత్రాలను లెక్కిస్తున్నారు. ఇది ఐదు శాతం మాత్రమే. ఇది కరెక్ట్ అని ధ్రువీకరించలేం. ఏడు సెకన్ల లైట్ కూడా అవకతవకలు చేసేందుకు వీలుకలిగిస్తుంది. VVPAT స్లిప్ ఓటరు తీసుకునేందుకు అనుమతించవచ్చు. బ్యాలెట్ బాక్స్‌లో ఉంచేలా ఆదేశాలివ్వండి ”అని కోరారు. పిటిషనర్లలో ఒకరి తరఫు సీనియర్ న్యాయవాది గోపాల్ శంకరనారాయణ మాట్లాడుతూ, “భూషణ్ చెప్పిన ప్రతిదాన్ని నేను స్వీకరిస్తున్నాను. దురుద్దేశాలు ఉన్నాయని మేము చెప్పడం లేదు, ఓటు వేసిన ఓటరుకు ఉన్న విశ్వాసం మాత్రమే సమస్య. ” అన్నారు. అనంతరం ఓటింగ్ ప్రక్రియ, ఈవీఎంల నిల్వ, ఓట్ల లెక్కింపు గురించి భారత ఎన్నికల సంఘాన్ని కోర్టు ప్రశ్నించింది. ఈవీఎంలను ట్యాంపరింగ్ చేస్తే కఠినంగా శిక్షించే నిబంధన లేదని జస్టిస్ ఖన్నా పేర్కొన్నారు. “ఇది తీవ్రమైనది. శిక్ష భయం కలిగించేలా ఉండాలి,” అని చెప్పారు.
ఓటర్లకు భౌతిక ఇంటర్‌ఫేస్, ధృవీకరణ అవసరమని న్యాయవాది శంకరనారాయణ అన్నారు. స్లిప్ తీసుకొని పెట్టెలో పెట్టడానికి అనుమతించాలని కోరారు. ఐతే, 10 శాతం మంది ఓటర్లు అభ్యంతరాలు వ్యక్తం చేసినా మొత్తం ప్రక్రియ ఆగిపోతుందని కోర్టు స్పందించింది. “ఇది హేతుబద్ధమా?” అది కోర్టు ప్రశ్నించింది. శంకరనారాయణ అందుకు బదులిచ్చారు, “అవును తప్పక, నేను అడిగొచ్చు. నేను ఓటరును, ఉద్దేశపూర్వకంగా ప్రక్రియను ఆపడం ద్వారా ఏం సాధించగలను?” అని కోర్టుకు బదులిచ్చాడు.
భారత ఎన్నికలను విదేశాల్లో జరిగే ఓటింగ్‌తో పోల్చవద్దని పిటిషనర్ల తరపు న్యాయవాదిని జస్టిస్ దీపాంకర్ దత్తా కోరారు. “నా సొంత రాష్ట్రం పశ్చిమ బెంగాల్ జనాభా జర్మనీ కంటే ఎక్కువ. మనం ఒకరిని నమ్మాలి. ఇలా వ్యవస్థను పడగొట్టడానికి ప్రయత్నించవద్దు. అలాంటి ఉదాహరణలు చెప్పకండి. యూరోపియన్ ఉదాహరణలు ఇక్కడ పని చేయవు” అని అచెప్పారు. ఈవీఎంలను ప్రజలు విశ్వసించరని ప్రశాంత్ భూషణ్ చేసిన వాదనకు ఆధారాలు ఉన్నాయా అని జస్టిస్ దత్తా భూషణ్‌ను ప్రశ్నించారు. భూషణ్ ఒక సర్వేను ఉదహరించినప్పుడు, కోర్టు ఇలా చెప్పింది, “ప్రైవేట్ పోల్స్‌ను మనం నమ్మొద్దు. డేటా ద్వారా వెళ్దాం. డేటా సమస్య ఏంటంటే అది ప్రామాణికమైనది, అభిప్రాయం ఆధారంగా కాకుండా వాస్తవ పనితీరుపై ఆధారపడి ఉండాలి. మేము డేటాను ఎన్నికల సంఘం నుండి పొందుతాం.” అని న్యాయమూర్తి చెప్పారు. ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలు ఈవీఎంలను తయారు చేస్తున్నాయని పిటిషనర్ల తరఫు న్యాయవాది చెప్పగా, ప్రైవేట్ రంగం చేస్తే సంతోషిస్తారా అని కోర్టు ప్రశ్నించింది. ఈ అంశంపై తదుపరి విచారణ గురువారం జరగనుంది.
VVPAT అంటే ఏమిటి మరియు కేసు ఏమిటి
VVPAT — ఓటరు వెరిఫైడ్ పేపర్ ఆడిట్ ట్రయల్ ద్వారా… ఓటరు ఓటు సరిగ్గా వేశారా? అతను లేదా ఆమె మద్దతిచ్చే అభ్యర్థికి ఓటు వెళ్లిందో లేదో చెక్ చేసుకునేందుకు వీలు కల్పిస్తుంది. VVPAT ఒక కాగితపు స్లిప్ ద్వారా ఎవరికి ఓటేశారన్నది నిర్ధారిస్తుంది. స్లిప్‌ను సీల్డ్ కవర్‌లో ఉంచుతారు. వివాదం ఉంటే తెరవవచ్చు. ఈవీఎం ఓటింగ్ విధానంపై ప్రతిపక్షాల ప్రశ్నలు, భయాందోళనల మధ్య, ప్రతి ఓటును క్రాస్ వెరిఫికేషన్ చేయాలని పిటిషనర్లు కోరారు. అసోసియేషన్ ఫర్ డెమోక్రటిక్ రిఫార్మ్స్ (ఏడీఆర్), కార్యకర్త అరుణ్ కుమార్ అగర్వాల్ ఈ పిటిషన్లను దాఖలు చేశారు. అన్ని VVPAT స్లిప్‌లను లెక్కించాలని అగర్వాల్ కోరారు. ఓటర్లు తమ ఓటు “నమోదైనట్లుగా లెక్కించాలని” VVPATల ద్వారా ధృవీకరించగలిగేలా ఎన్నికల కమిషన్, కేంద్రానికి కోర్టు ఆదేశాలను ADR పిటిషన్‌లో కోరింది. ట్రాన్సపరెంట్ విండో ద్వారా ఈవీఎంపై బటన్‌ను నొక్కిన తర్వాత సుమారు ఏడు సెకన్ల పాటు వీవీప్యాట్ స్లిప్ ప్రదర్శించనప్పుడు ఓటర్లు తమ ఓట్లు “పోస్ట్‌గా నమోదయ్యాయి” అని ధృవీకరించే అవసరం కొంతవరకు నెరవేరుతుందని పిటిషన్‌లో పేర్కొన్నారు. “అయినప్పటికీ, ECI ఓటరు తన ఓటు ‘నమోదు చేయబడినట్లుగా లెక్కించబడిందని’ ధృవీకరించడానికి ఎటువంటి ప్రక్రియను అందించనందున చట్టంలో ఎలాంటి నిబంధనలు లేవని… ఇది ఓటరు ధృవీకరణలో అనివార్యమైన భాగమని కోర్టు పేర్కొంది. సుబ్రమణ్యస్వామి వర్సెస్ ఎలక్షన్ కమిషన్ ఆఫ్ ఇండియా 2013 తీర్పులో కోర్టు జారీ చేసిన ఆదేశాల ఉద్దేశ్యం, ఆబ్జెక్ట్‌లో అదే ఉందని పిటిషన్‌ పేర్కొన్నారు.
